چرا وحدت امت اسلامی؟ چون اگر خدا یکی است، امت خداپرستان هم یکی است وقتی یک مسلمان شیعی که در مغز او صدها تبلیغ ضدمسلمانی سنی در دوران زندگیش وارد کرده‌اند، به آنجا می‌رود می‌بیند اینکه می‌گویند همه سنی‌ها دشمن علی(ع) هستند دروغ است. او صدها سنی را می‌بیند که نسبت به علی(ع) محبت دارند اینکه می‌گویند همه سنی‌ها دشمن فاطمه زهرا (س) هستند دروغ است. او می‌بیند صدها سنی آنجا می‌ایستند و ادای احترام می‌کنند حتی نسبت به ائمه بقیع(س). آن وقت می‌فهمد که عجیب او را گول زده‌اند و آن سنی هم که می‌بیند در گوش او کرده بودند که شیعه اصلاً یک دین دیگری دارد، قبله‌ای دیگر با نماز دیگری دارد، می‌بیند شیعه آمد مثل خود او رو به همان قبله ایستاده و نماز می‌خواند.

متن زیر گزیده‌ای از سخنرانی شهید دکتر بهشتی است در کتاب فلسفه حج است که هم‌اکنون در حال انتشار است.

يك شيعه، با هيچ آهنگي حق ندارد هيچ‌گونه موضع‌گيري داشته باشد كه برادري ديني، و بهم پيوستگي سياسي و اجتماعي و ديني او با يك برادر مسلمان سني متزلزل شود. اگر مراسم حج نبود با اين توطئه‌هائي كه عليه همبستگي مسلمانان شده است بنده گمان مي‌كنم تاكنون آن پيوندهاي وحدت‌آوري را كه پيغمبر اكرم(ص) و مسلمانان صدر اسلام با خون جگر و با بذل جان و مال ايجاد كردند و مولا علي(ع) با سي سال سكوت و زندگي همراه با خون دل خوردن با حمايت و حفاظت آن پرداخت و امام مجتبي(ع) با پذيرفتن قرارداد نامطلوبي كه شرايط سياسي آن زمان بر آن حضرت تحميل كرد و به خاطر حمايت از آن از ادامه جنگ خودداري كرد و ائمه ما سلام الله عليهم اجمعين از امام سجاد(ع) گرفته تا ا مام عسگري(ع)، همه در راه آن تحملها و رنجها بر خود هموار كردند؛ همة اينها تا بحال بايد به فنا مي‌رفت. اين درست است كه در ذهن سني جايگزين كرده‌اند كه اين شيعه‌ها اصلاً خدا را قبول ندارند. اينها مي‌گويند جبرئيل اشتباه كرد قرار بود بيايد به خانه علي(ع)، رفت در خانه پيامبر(ص) را عوضي زد و درست است كه بين شيعه، جايگزين كرده‌اند كه اينها سني‌ها همه‌شان دشمن علي(ع) هستند در حاليكه اكثريت‌شان به علي(ع) و ائمه احترام مي‌گذارند. درست است كه اين تبليغات شوم اثر خود را كرده ولي باز هم بالاخره سالي يكبار، ده هزار، بيست هزار، سي هزار، چهل هزار، پنجاه هزار، صد هزار شيعه را از كشورهاي مختلف و دويست هزار، سيصد هزار، پانصد هزار، هفتصد هزار، هشتصد هزار سني، آنجا دور هم جمع مي‌شوند و اگر يك مقدار در حال همديگر دقت بكنند و قدري حوصله به خرج بدهند و از احوال هم جويا بشوند مي‌فهمند كه تمام اينها دروغ است. لااقل سالي يك بار فرصت دروغ‌آزمائي هنوز براي جامعه مسلمان باقي مانده است.

اگر همين يك فايده حج را حساب كنيد فايده بسيار بزرگي است و خيلي اهميت دارد. لذا من شخصاً به حساب همين يك امتياز بزرگ، همواره معتقد هستم كه بايد مراسم حج را باشكوه هر چه بيشتر همه ساله برگزار نمود. اينكه مي‌بينيد علي(ع) اينقدر در وصيتش به امام مجتبي(ع) به فرزندش و به خاندانش تأكيد مي كنند: «الله الله به ياد خدا باشيد و از خدا پروا داشته باشيد. در حج و كنار خانه خداوندتان را خالي نگذاريد وگرنه ديگران آن را پر مي‌كنند.» براي اين است كه حج هر قدر هم ضعيف بشود سنگري است بزرگ. اين سنگر بزرگ را به هيچ عنوان نمي‌شود خالي كرد. استفاده‌اي كه ما از حج مي‌كنيم شايده ده الي بيست درصد برحسب سالهاي مختلف و شرايط مختلف و حج‌هاي مختلف، به «حج اسلام» نزديك است و بايد تلاش كرد كه هشتاد و تا نود درصد از دست رفته را بجايش برگردانيد.

حفظ یکتاپرستی، هدف مناسک حج

حال که اساس حج این است، ببینیم در مناسک حج چگونه این اصل رعایت شده است که یک یک اعمال حج در خدمت این فکر محوری باشد و از کجا شروع کنیم. از همان طرفی که قبلاً به آن اشاره شد شروع می‌کنیم.

اگر خدا یکی است بنابراین جامعه خداپرستان هم یکی است و هیچ چیز نباید و نمی‌تواند جامعه خداپرستان را دو تا کند مگر اینکه خدا دو تا بشود. چون خدا یکی است پس جامعه خداپرستان هم باید یکی باشد. یک عامل اجتماعی سالانه می‌تواند به تحقق بخشیدن این هدف کمکی شایسته کند. اگر بخواهیم جائی را برای اجتماع سالانه خداپرستان انتخاب کنیم چه جائی بهتر از خانه ساده‌ای که آن دو خداپرست زبده به همین منظور بنیان گذاشتند؟ نقطه‌ای که مسافرت به آن نقطه می‌تواند به عنوان یک عامل نگهبان وحدت جامعه خداپرستان، در خدمت هدف یکتاپرستی و خداپرستی قرار گیرد. بنابراین به مسلمانان می‌گوئیم که از هر دره عمیق (فَجٍ عَمیق که در خود قرآن آمده) از دور و نزدیک با یاد خدا و به نام خدا از خانه‌ات حرکت کن تا در روز معین، در جای معین، اجتماعی بزرگ و پاک، پاک از آلایش‌های گوناگون، از شما خداپرستان تشکیل شود تا (لِیَشهَدوا مَنافِعَ لَهُم) منافع مادی و دنیایی و منافع معنوی را با چشم ببینید. به یک نکته ای از این اجتماع قبلاً اشاره کردم و حالا به یکی دو نکته دیگر هم اشاره می‌کنم. نکته‌ای که اشاره شد این بود که اجتماع کنونی حج یکی از عوامل موثر در خنثی کردن (البته نسبی) توطئه‌هائی است که برای تفرقه‌اندازی میان ما مسلمانها قرنها چیده شده و به طرق مختلف تحت عنوان مذهب برای بر هم زدن وحدت جامعه اسلامی کوششها به کار رفته است. اگر اجتماع سالانه حج نبود من اطمینان دارم (این اطمینان هم برحسب بررسی‌هائی است که کرده‌ام) که همین درصد ضعیف از همبستگی که امروز در میان مسلمانهای گوناگون با مذاهب گوناگون وجود دارد هم دیگر وجود نداشت یا بسیار ضعیف‌تر بود زیرا حج باید در خدمت نگهبانی وحدت امت اسلامی قرار گیرد. چرا وحدت امت اسلامی؟ چون اگر خدا یکی است، امت خداپرستان هم یکی است وقتی یک مسلمان شیعی که در مغز او صدها تبلیغ ضدمسلمانی سنی در دوران زندگیش وارد کرده‌اند، به آنجا می‌رود می‌بیند اینکه می‌گویند همه سنی‌ها دشمن علی(ع) هستند دروغ است. او صدها سنی را می‌بیند که نسبت به علی(ع) محبت دارند اینکه می‌گویند همه سنی‌ها دشمن فاطمه زهرا (س) هستند دروغ است. او می‌بیند صدها سنی آنجا می‌ایستند و ادای احترام می‌کنند حتی نسبت به ائمه بقیع(س). آن وقت می‌فهمد که عجیب او را گول زده‌اند و آن سنی هم که می‌بیند در گوش او کرده بودند که شیعه اصلاً یک دین دیگری دارد، قبله‌ای دیگر با نماز دیگری دارد، می‌بیند شیعه آمد مثل خود او رو به همان قبله ایستاده و نماز می‌خواند. همان حج را بجا می‌آورد – گیرم چند جا با یکدیگر اختلاف فتوا دارند، (اهل تسنن) خودشان هم با یکدیگر (اختلاف فتوا) دارند – می‌فهمند اینکه در مغز او کرده بودند که شیعه کافر و بی‌دین است دروغ است (لِیَشهَدوُا) و این را چون می‌بیند دیگر تبلیغات به این آسانی در او اثر نمی‌کند.