دريغ است که از محبتها و صفاي او يادي نکنم. دوستي که مجالست و مصاحبت با او مغتنم بود و روح‌‌پرور، صدق و اخلاص او درس‌‌آموز بود و جان‌فزا، تعهد و تقواي او مثال‌‌‌زدني بود و آرامش‌بخش و يکدلي و صفاي او هرگز از لوح ضمير زدودني نيست. همراه و همرزمي که دردها و نيازهاي جامعه را مي‌فهميد و با جديت به دنبال درمان مي‌‌گشت. همکار و همفکري که نه تعصب داشت نه شيفتگي عاري از عمق، نه کهنه‌‌پرست بود و نه نو زده، نه افراط داشت و نه تفريط.

بسم الله الرحمن الرحيم

ولا تحسبنّ الذين قتلوا في سبيل الله امواتاً بل احياء عند ربهم يرزقون

خداي منان را بر اين نعمت شاکرم که به دوستان من در دانشگاه مفيد توفيق برگزاري اين مجلس ارزشمند را عطا فرمود تا ياد مردي را بزرگ دارند که از حسنات دهر بود. مرحوم آيت الله شهيد دکتر سيد محمد حسيني بهشتي (قدس الله نفسه) بزرگ‌مردي بود که مواهب الهي در وجود او ظاهر گرديده و صفات برجستة انساني در ظاهر و باطنش جمع شده بود.

هوش سرشار و استعداد و فهم عميق را با سخت‌کوشي و پشتکار آميخته بود. مطالعات عميق و تحصيل دقيق علوم و معارف اسلامي را با آشنايي با دنياي جديد و معارف ديگر مکاتب و مذاهب قرين ساخته بود. فنون مختلفه معقول از فلسفه و کلام و عرفان را با فقه و حديث و تفسير به‌خوبي آموخته و در حدّ کمال مي‌‌دانست. تاريخ گذشته را خوب مطالعه کرده و نياز امروز را خوب مي‌‌شناخت. مديري لايق و مدبّر و سياستمداري هوشمند و باريک‌‌بين و عملگرايي آرمان‌‌خواه و واقع‌‌نگر بود و اين اوصاف از او اسلام‌‌شناسي مجتهد و متعقل و زمان‌‌شناس و دردآشنا و خلاق و پويا و اصيل ساخته بود. همة اين کمالات در کنار اعتدال و متانت و ثبات قدم و شجاعت، بهشتي را مرد آرماني اسلام و ايران ساخته بود و چنانکه به ياد داريم نقشي بي‌‌بديل براي او در طليعة جمهوري اسلامي رقم زد. اما آن فقيد علاوه بر اين معلمي آگاه و مربي موفقي هم بود، چه در عرصة تعليم و تربيت طلاب در حوزة علميه و چه در مدارس جديد و در کار تربيت نسل جوان و چه در مقام تبليغ اسلام و تشيع در اروپا توفيقات شاياني يافت و خدمات ارزشمندي ارائه کرد.

در کنار اين ويژگي‌‌ها دريغ است که از محبتها و صفاي او يادي نکنم. دوستي که مجالست و مصاحبت با او مغتنم بود و روح‌‌پرور، صدق و اخلاص او درس‌‌آموز بود و جان‌فزا، تعهد و تقواي او مثال‌‌‌زدني بود و آرامش‌بخش و يکدلي و صفاي او هرگز از لوح ضمير زدودني نيست. همراه و همرزمي که دردها و نيازهاي جامعه را مي‌فهميد و با جديت به دنبال درمان مي‌‌گشت. همکار و همفکري که نه تعصب داشت نه شيفتگي عاري از عمق، نه کهنه‌‌پرست بود و نه نو زده، نه افراط داشت و نه تفريط.

اينجانب از همة دست‌‌اندرکاران اين همايش سپاس و قدرداني مي‌‌کنم و اميدوارم خداي سبحان توفيق برگزاري چنين مجالس و اجراي چنين برنامه‌‌هايي را به ما بيش از اين عنايت فرمايد. معرفي راه و رسم وارستگاني چون بهشتي در روزگار و شرايط جامعه و فرهنگ ما ضرورتي انکار‌ناپذير است. امروز جوانان و دانشجويان و طلاب ما به الگوهايي چون بهشتي سخت محتاج‌اند. امروز دين‌‌شناسي و مطالعات اسلامي و فلسفه و فقه با الگوي بهشتي بسي کارساز و ثمربخش است. امروز سلوک اجتماعي و سياسي بهشتي نمونه‌‌اي روشن و متين از سياست‌‌ورزي اسلامي پيش‌‌روي ما مي‌‌نهد. سياستي عاري از جمود،‌ خودکامگي، ارتجاع، وادادگي و وابستگي و آکنده از هوشمندي، عقلانيت، اعتدال، آرمان‌‌خواهي، عدالت‌‌طلبي و آزادگي.

اميد آن دارم که همة علاقمندان به اعتلا و سعادت ايران و همة کوشندگان در راه تحقق اهداف متعالي اسلام اين الگوهاي گرانقدر را بيشتر بشناسند و به نسل جستجوگر امروز معرفي کنند.

از پس سی سال که از فقدان آن رفيق شفيق مي‌گذرد ذکر جميل او را گرامي مي‌دارم و براي او از حضرت حق رحمت و رضوان طلب مي‌‌کنم و توفيق همة ياران و شاگردان و فرزندان او را مسئلت دارم.

عبدالکریم موسوی اردبیلی

11 اسفند 1390