اين مراسم فرصتي است تا برخي از انديشه‌هاي شهيدبهشتي مورد مطالعه قرار گيرد

حجت‌الاسلام والمسلمين محمدسروش محلاتي در مراسم سالگرد آيت‌الله شهيد بهشتي و 72 تن از يارانش در بهشت‌زهرا، گفت: سالگرد شهادت دكتر بهشتي و ياران ايشان يك فرصت براي تجليل و تكريم از مقام شامخ آن بزرگواران است كه وظيفه‌اي برعهده ماست.

وي افزود: فرصت دوم براي ما، فرصت بازخواني اين حادثه است كه بدانيم يك گروه منحرف در يك عمليات زشت عده‌اي از بزرگان ما را از نظام، انقلاب و ما گرفتند و چرا و چگونه چنين حادثه‌اي اتفاق مي‌افتد؟ محلاتي بابيان اين‌كه من به هيچكدام از اين موارد نمي‌پردازم. هرچند كه در جاي خود بايد به آنها پرداخت، يادآور شد: فرصت سوم، در بزرگداشت سالگرد شهادت دكتر بهشتي براي ما اين است كه بدانيم اين مراسم فرصتي است تا برخي از انديشه‌هاي شهيدبهشتي مورد مطالعه قرار گيرد.

وي گفت: انديشه‌هاي شهيد بهشتي را مي‌توان به دو دسته تقسيم كرد، يكي ديدگاه‌هايي كه ايشان داشتند و ديگر متفكران اسلامي هم سابقه داشته است كه شهيد بهشتي آنها را مطرح كردند و ديگر اين‌كه ديدگاه‌هاي اساسي و بنيادي است كه آن شهيد داشتند و برآن‌ها تأكيد مي‌كردند و آنها چارچوب فكري آن شهيد بزرگوار را تشكيل مي‌دادند.

محلاتي يادآور شد: يكي از مواردي كه در انديشه‌هاي شهيد بهشتي براي من جاذبه خاص و ويژه‌اي دارد، اين است كه بدانم در كجا ايشان انعطاف پذير بوده و در كجا انعطاف پذير نبوده‌اند؟ و كجا در مسائل اسلامي در آراي خود تكيه مي‌كردند و حاضر بودند از خود انعطاف نشان دهند و در كجا به هيچ وجه حاضر به عقب‌نشيني نبودند؟
وي در ادامه گفت: براين اساس با مطالعه آثار ايشان، به اين تعبير رسيديم كه ايشان يك مطلب را دگم مي‌دانند و تعبير ايشان در چنين مطلبي اين است كه در مواجهه با چنين مطلبي نبايد انعطافي نشان داد.

سروش محلاتي يادآور شد: ما در اسلام دو نوع حكم داريم، يكي حكم اوليه، و ديگري حكم ثانوي و احكامي كه برعناوين اولي مربوط مي‌شوند،‌گاهي در شرايط خاصي براساس عروض، عناوين ثانويه حكم آنها تغيير مي‌كند. مثلاً فقها اضطرار را از عناوين ثانويه مي‌دانند كه بر اساس آن حكمي كه در يك موضوع مترتب شده،‌ ممكن است با آمدن اضطرار تغيير كند.

وي با بيان اين كه بايد بدانيم شهيد بهشتي مسأله انعطاف‌پذيري را كجا مي‌پذيرد و كجا نمي‌پذيرد، گفت: مباحثي چون، مبحث لاضرر و تقيه، از نقاط قوت فقه اسلامي است كه در شرايطي خاص انعطاف‌پذيري احكام را با در نظر گرفتن اصولي خاص مي‌پذيرد. وي افزود: ولي بايد دانست كه تا كجا مي‌توان چنين رفتاري كرد و در چه مواردي هم ‌مي‌توان چنين رفتار كرد و همچنين آيا همه احكام دين و ارزش‌هاي اخلاقي انعطاف‌پذير هستند؟ و آيا بنا به شرايط و مصالح مي‌توان آنها را در نظر نگرفت؟ كه در پاسخ به آنها مي‌گويند اين موارد شرايطي دارند مثلاً‌در تقيه بر اساس روايت نمي‌توان براي رعايت آن آدم كشت و آدم‌كشي را جايز دانست زيرا اصلاً تقيه براي حفظ نفس است.

سروش محلاتي باطرح مثالي از زندگي و شخصيت امام علي(ع)، گفت: زماني طلحه و زبير به بهانه رفتن به حج عمره به نزد آن حضرت آمدند و به ايشان گفتند ما براي انجام چنين سفري، قصد رفتن به مكه را داريم و اين در حالي بود كه آن حضرت نسبت به نيت‌سوء آنها كه اقدام عليه امنيت جامعه بود، اطلاع داشت و وقتي كه ابن‌عباس از حضرت علي(ع) مي‌پرسد چرا اين افراد را زنداني نمي‌كنيد تا به امنيت جامعه آسيب نرسانند آن حضرت مي‌گويد آيا تو به من پيشنهاد مي‌كني كه آغازگر ظلم باشم و متهم را دستگير كنم درحالي كه هنوز اتفاقي نيفتاده است و مجازات متهم شرعي نيست.سروش محلاتي تأكيد كرد: مظلوميت شهيد دكتربهشتي پس از گذشت سال‌ها از ترور ايشان همچنان ادامه دارد.

در ابتداي اين مراسم كه شخصيت‌هاي مختلف سياسي و فرهنگي و خانواده شهيد بهشتي حضور داشتند، عليرضا بهشتي به حاضران خيرمقدم گفت.

منبع: روزنامه اطلاعات منتشر شده در روز شنبه هفتم تیر 93