ایشان حکومت پلیسی را رد میکردند و معتقد بودند که انتخابات باید آزاد باشه و راهبری شده نباشد. اکنون نظارت شورای نگهبان نه استصوابی بلکه انضباطی است و شهید بهشتی بسیار نگران این مسئله بودند.

به گزارش پایگاه خبری و اطلاع رسانی جماران، دکتر هاشمی که در همایش شهید بهشتی و قانون اساسی حضور یافته بود، سخنان خود را با این آیه قرآن کریم آغاز کرد که: ” لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیز هر آینه پیامبرانمان را با حجتهاى روشن و هویدا فرستادیم و با ایشان کتاب- که وسیله تمییز حق از باطل است- و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به داد و انصاف برخیزند و آهن را فرو آوردیم که در آن نیرویى سخت- سلاح و وسایل کارزار و مانند آن- و سودهایى  براى مردم است، تا خدا کسى را که او و پیامبرانش را به نادیده یارى مى‏کند بازشناسد. همانا خدا نیرومند و تواناى بى‏ همتاست.”

وی با اشاره به برجستگی شخصیت شهید بهشتی گفت: بنده از دهه ی چهل با ایشان آشنایی داشتم و افکارشان را به خوبی می دانستم. شهید بهشتی شخصیتی کاملا علمی بودند که در دو جلوه ی حوزوی و دانشگاهی همکاری داشته و با مدرنیته آشنایی داشتند. ایشان با یک درک صحیح از اسلام و ایمان به این که اسلام یک دین انسانی است، توانسته بودند رابطه ی معقولی بین این دو ایجاد کنند. امام موسی صدر موسس دبیرستان دین و دانش در قم بود، گفت: شهید بهشتی مدیر این دبیرستان بودند و در دوران حضور خود در آموزش و پرورش بسیار فعالیت های ارزنده ای داشتند.

دکتر هاشمی در ادامه به پژوهش ها و آثار شهید بهشتی اشاره و گفت :ایشان کتب زیادی به رشته ی تحریر درآورده اند. یکی از این کتب، کتاب خدا از دیدگاه قرآن می باشد. خدا شناسی کار آسانی نیست و بسیار سخت میباشد و  تنها عارفان از عهد ی این برمی آیند. ایشان هم چنین به مسائل اقتصادی هم چون مالکیت در اسلام،بانکداری اسلامی بسیار پرداخته  اند. مطلب دیگر، حج در قران است. حج درس انسانیت و عبودیت در معنای لازم و کافی است که شهید بهشتی در این مسئله بسیار زرنگی خاصی نشان داده اند.

وی افزود: شخصیت شهید بهشتی بسیار اجتماعی بود و ما هر هفته جلسه ای با راهبری ایشان داشتیم. این راهبری نیز عالمانه بود نه تنها به صرف شیخوخیت. ایشان یک نگرش تطبیقی بر اندیشه ی اسلامی،زرتشتی،مسیحی، و کلیمی داشتند. شهید بهشتی همواره عبارت”گفتار نیک، پندار نیک، کردار نیک” را تکرار میکردند و تعامل اندیشه ها در ذهن و فکر ایشان وجود داشت. گاهی اوقات برداشت افراد از دین اسلام، برداشتی الزامی و اجباری است در حالی که دین اسلام  یک دین قلبی است! اما تحزب گرایی  نیز مسئله ی دیگری بود که شهید بهشتی همواره به آن پایبند بود. ایشان موسس حزب جمهوری اسلامی بودند.

این استاد حقوق اساسی ادامه داد: دکتر بهشتی کار ارشادی را بر عهده داشتند و معمار و نمونه ی تحزب را ترسیم کردند تا جامعه ی بعد از انقلاب اسلامی را متوجه حزب کند. دکتر بهشتی همواره حزب واحد و به عبارتی تک حزبی را شدیدا نفی میکردند و آموزش تحزب داده تا مردم با تفکرات و اندیشه های مختلف به مجادله و مبادله ی افکار بپردازند. ایشان پس از ورود به فضای انقلابی دارای سمت هایی هم چون عضویت در شورای انقلاب اسلامی و عضویت در مجلس خبرگان و رئیس قوه ی قضائیه بود. شهید بهشتی در زمان ریاست قوه قضائیه توانستند با اقدامات خود ، استقلال قوه ی قضائیه را اثبات کردند اما امروزه  آسیب هایی به آن وارد شده است.

وی ادامه داد: مجلس خبرگان قانون اساسی از درصد بالایی از روحانیون و تعداد کمتری از سایر افراد تشکیل شده بود. افراد با تفکرهای بسیار مختلف و گاه متناقض در کنار یکدیگر قرار گرفته بودند و نیاز به کنترل خردمندانه ی این مجلس احساس میشد. آیت الله منتظری ریاست این مجلس را بر عهد داشتند که شهید بهشتی نیز نایب رئیس بودند. دکتر بهشتی به خوبی قدرت بیان و هنر  اداره ی جلسات را داشته و نقش ایشان در تدوین قانون اساسی بسیار مهم و ارزشمند می باشد. اخلاق آزادی خواهانه ی شهید بهشتی  در تدوین قانون اساسی بسیار مهم است. خصلت آزادی خواهانه به این معناست که علاوه بر اینکه برای خودت آزادی را می پسندی، این حق را برای دیگران نیز قائل باشی حتی اگر آن شخص خداباور نباشد. در آن زمان فضای اقتدار گرایی بر جلسات غلبه داشت و عده ای دارای ذهنیت اقتدارگرا بودند که شهید بهشتی در برابر این عده مقاومت میکردند. شهید بهشتی همواره در مقابل محدودیت بر آزادی و آزادی هدایت شده، ایستادگی میکردند و فرد را بر جامعه مقدم می دانستند. در آن زمان اگر کتابی عنوان اسلامی نداشت به عنوان کتاب ضاله شناخته میشد و شهید بهشتی با این مسئله بسیار مخالف بودند. ایشان بسیار نگران قهر و غلبه بودند که این امر نتیجه ی نادیده گرفتن این آیه بود: فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ ایشان با معرفتی که از آن برخوردار بودند از بسیاری حوادث ناخجسته جلوگیری کردند.

دکتر هاشمی با بیان اینکه موضوع مردم یک مفهوم ساختاری،هنجاری و رفتاری است؛ گفت: اصل پنجاه و شش قانون اساسی میگوید: -حاکمیت‏ مطلق‏ بر جهان‏ و انسان‏ از آن‏ خداست‏ و هم‏ او، انسان‏ را بر سرنوشت‏ اجتماعی‏ خویش‏ حاکم‏ ساخته‏ است‏. هیچکس‏ نمی‏تواند این‏ حق‏ الهی‏ را از انسان‏ سلب‏ کند یا در خدمت‏ منافع فرد یا گروهی‏ خاص‏ قرار دهد و ملت‏ این‏ حق‏ خداداد را از طرقی‏ که‏ در اصول‏ بعد می‏آید اعمال‏ می‏کند. چنانکه  آیه بیست و پنج سوره ی حدید نیز متذکر میشود:  لَقَد أَرسَلنا رُسُلَنا بِالبَیِّناتِ وَأَنزَلنا مَعَهُمُ الکِتابَ وَالمیزانَ لِیَقومَ النّاسُ بِالقِسطِ ۖ وَأَنزَلنَا الحَدیدَ فیهِ بَأسٌ شَدیدٌ وَمَنافِعُ لِلنّاسِ وَلِیَعلَمَ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالغَیبِ ۚ إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزیزٌ﴿۲۵﴾ ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آن‌ها کتاب (آسمانی) و میزان (شناسایی حقّ از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند؛ و آهن را نازل کردیم که در آن نیروی شدید و منافعی برای مردم است، تا خداوند بداند چه کسی او و رسولانش را یاری می‌کند بی‌آنکه او را ببینند؛ خداوند قوّی و شکست‌ناپذیر است.

وی افزود: در این جا هم آیه و هم اصل قانون اساسی مفهوم هنجاری مردم را میرسانند.ر پس اگر یک غلبه ی طبقاتی در جامعه وجود داشته باشد درواقع بر خلاف اصل پنجاه و شش قانون اساسی و آیه ی بیست و پنج سوره ی حدید می باشد. وقتی قدرت بسیاری در یک جا وجود داشته باشد در انجا فساد به وجود امده و این مسئله حتی در یک نظام دموکراتیک نیز میتواند اتفاق بیفتد. إِنَّ الاْءِنسَانَ لَیطْغَی! ما جز معصومین نمی توانیم برای کسی معصومیت مطلق در نظر بگیریم  و همه ی ما در معرض خطر اخلاقی هستند. امام علی علیه السلام  خطاب به حاکم آذربایجان نوشته بودند که :”نکند که تو به مردم و جمعیت فتوا دهی! این امانت مردم به توست نه ارث پدرت!” بنابراین باید ضمانت اجرایی وجود داشته باشد تا عدالت همواره رعایت گردد و این ضمانت اجرا ، برابری افراد در برابر قانون اساسی است. در زمان خلافت امام علی علیه السلام ، مردی غیر مسلمان زره آن حضرت را دزیده و وقتی امام ایشان را نزد قاضی بردند چون هیچ شاهدی نداشتند ان قاضی که خود منصوب امام علی بود رای به نفع ان شخص داده و وقتی دزد عدالت علی و مسئولانش را دید به دین اسلام گروید.

این استاد حقوق اساسی با تاکید بر این که مراجع حکومتی با توجه به انباشت قدرت در دست حاکمان، باید از قدرت کافی برای رسیدگی به امور برخوردار باشند؛ گفت: اصل صد و شصت و هشت قانون اساسی میگوید : رسیدگی به جرائم سیاسی و مطبوعاتی علنی است و با حضور هیأت منصفه در محاکم دادگستری صورت می‌گیرد. نحوه انتخاب، شرایط، اختیارات هیأت منصفه و تعریف جرم سیاسی را قانون ر اساس موازین اسلامی معین می‌کند.

وی در توضیح این اصل افزود: بر مبنای منطق نهفته در این اصل اگر اختلافات سیاسی وجود داشته باشد باید هیئت منصفه ای فراتر از دادگاه ها وجود داشته باشد تا مبادا اتفاق ناخجسته ای رخ دهد. از لحاظ ساختاری نیز ممکن است غلبه ای وجود داشد باشد و هنجار را تحت تاثیر قرار بدهد که به طور کلی در مورد آن صحبت خواهیم کرد. زمانی که فرهنگ بی چون چرا شکل گیرد این فرهنگ دقیقا خلاف اسلام می باشد و عمل میکند. شهید بهشتی آزادی خواه و طرفدار مقاومت در برابر اعمال قدرت بود. او همواره از مقاومت صحبت میکرد و بر مقاومت مثبت اعتراضی تاکید میکردند. ماحصل این مقاومت به دست آمدن دو چیز است: اول، آزادی بیان و آزادی مطبوعات دوم،ایجاد تشکل.

دکتر هاشمی با بیان اینکه مردم به برکت مسئله ی اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر، حق انتقاد و اعتراض به حکومت را دارند؛ گفت: ایشان در مسائل اقتصادی نیز بر این باور بودند که اقتصاد باید عدالت محور باشد. اکنون در دنیا دو نوع اقتصاد وجود دارد. اقتصاد لیبرال و اقتصاد سوسیال. شهید بهشتی اقتصاد صدقه ای را رد میکند و همواره تدابیر حکیمانه ی اقتصادی داشتند. اما  کثرت گرایی یکی از اصول دموکراسی می باشد که پدیده ای غربی در نظر گرفته شده است. دکارت میگوید من فکر میکنم پس هستم. سال ها قبل از دکارت، قرآن به ما میگوید چرا فکر نمیکنید؟ کثرت اندیشه با گرایشات متفاومت فکری باعث شکل گیری احزاب متفاوت می شود. حزب به عنوان یک هیئت واسطه  در برابر اقتدارگرایی مقاومت میکند و چراغ راهنمای افکار حکومتی  و مردم می باشد.

وی افزود: با این که شهید بهشتی بر دادرسی عادلانه تاکید میکردند و اکنون نظام قضایی ما مورد نقد و انتقاد جدی می باشد. مسئله ی دیگر که شهید بهشتی با آن به شدت مخالفت میکرد اقدام شکنجه بود. عده ای میگفتند که اگر ما دو سیلی به کسی بزنیم آن شخص بلافاصله اعتراف میکند. مطلب دیگر در منطق او، حساسیت نسبت به موضع اقتدار طلبانه ی  رادیو و تلویزیون بود که اکنون صدا و سیمای ما به یک اندیشه مشخص ختم میشود. ایشان حکومت پلیسی را رد میکردند و معتقد بودند که انتخابات باید آزاد باشه و راهبری شده نباشد. اکنون نظارت شورای نگهبان نه استصوابی بلکه انضباطی است و شهید بهشتی بسیار نگران این مسئله بودند.

وی در پایان سخنان خود گفت: از اصل نه قانون اساسی  صحبت میکنم. این اصل میگوید: “در جمهوری اسلامی ایران، آزادی و استقلال و وحدت و تمامیت اراضی کشور از یکدیگر تفکیک ناپذیرند و حفظ آنها وظیفه دولت و آحاد ملت است. هیچ فرد یا گروه یا مقامی حق ندارد به نام استفاده از آزادی، به استقلال سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، نظامی و تمامیت ارضی ایران کمترین خدشه‏ای وارد کند و هیچ مقامی حق ندارد به نام حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور آزادیهای مشروع را، هر چند با وضع قوانین و مقررات، سلب کند.”یعنی هیچ مقامی حق ندارد به اسم حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور ، آزادی مردم را سلب کند. اما اکنون شاهد این هستیم که عده ای را به جرم تشویش اذهان عمومی محاکمه میکنند. شهید بهشتی از اصل نه هم چون ناموس حمایت میکرد.