کتاب اسناد دبیرستان حکیم نظامی قم در سال ۱۳۹۴ به کوشش سید رضا باقریان موحد توسط نشر مجمع ذخائر اسلامی با همکاری بنیاد قم پژوهی منتشر شده است. در این کتاب علاوه بر تاریخچه این دبیرستان، اسنادی از آغاز به کار آن در سال ۱۳۱۷ تا سال ۱۳۵۷ در اختیار علاقمندان به این حوزه از تاریخ محلی شهر قم قرار داده شده است. در این مجموعه، به اسنادی از دوران تدریس شهید آیت الله دکتر بهشتی در این دبیرستان و مکاتبات ایشان با اداره آموزش و پرورش قم و نیز برخی اسناد مربوط به دبیرستان «دین و دانش» قم که مدیریت آن را عهده دار بودند بر می خوریم که برای درک آن دوره از زندگی ایشان بسی ارزنده است.
باقریان موحد در مقدمه کتاب می نویسد:
دبیرستان امام صادق علیهالسلام (حکیم نظامی سابق) یکی از قدیمیترین مدارس قم است که از سال ۱۳۱۷ ش. تاکنون، منشأ خدمات بزرگ علمی برای ایران و جهان بوده است. هزاران استاد حوزه و دانشگاه، پژوهشگر، دکتر، مهندس و … در سراسر جهان، افتخار شاگردی در این «دارالفنون ثانی» را داشتهاند و هنوز قلبشان برای آن میتپد. انجمن استادان و دانشآموختگان دبیرستان حکیم نظامی قم با همت دکتر علی محسنی (باوفاترین دانشآموز دبیرستان حکیم نظامی) تشکیل شده که هر ساله مراسم باشکوهی با یاد و خاطره بزرگان این دبیرستان برگزار مینماید.
مجموعه حاضر، گزارش مختصری از اسناد بایگانی دبیرستان حکیم نظامی قم است. تأمل در این اسناد علمی- تاریخی میتواند ما را با تاریخچه آموزش و پرورش در ایران به خصوص در شهر قم و همچنین نگرش دینی- علمی مجریان تعلیم و تربیت در آن روزگار بهتر آشنا سازد.
این مجموعه دربر گیرنده سیصد سند از میان چندهزار سند دبیرستان حکیم نظامی است که از پوشهها، کارتنها و گونیهای پر از خاک، انتخاب شده و با ذوق و شوقی وصفناپذیر تمیز شده و بعد از کارهای گرافیکی و رایانهای در قالب این اثر منتشر گردیده است. امید است که این مجموعه، اولین و آخرین اثر در راستای احیای نام و یاد این مرکز بزرگ علمی نباشد و دیگر اسناد این گنجینه گرانسنگ از وادی فراموشی و غفلت به درآید.
در این کتاب به مقاله «در بزرگداشت هفتاد و چهارمین سال تأسیس دبیرستان ماندگار حکیم نظامی قم، دارالفنون دوم ایران» به قلم دکتر علی محسنی، دانش آموز سال های ۱۳۳۳-۱۳۲۷ بر می خوریم که ضمن آن، به تشریح اهمیت و نقش آن دبیرستان در ارتقای فرهنگ قم و نیز دانش آموختگان فرهیخته آن می پردازد. در بخشی از این مقاله آمده است:
نامآوران و بزرگان علم و دانش که همچون ستارهای درخشان در آسمان ادب و فرهنگ ایران بودند، به تدریس و تعلیم و تربیت در دبیرستان ماندگار حکیم نظامی قم مشغول و با ادامه تحصیل به درجه دکترا و مقام استادی رسیدند و اکثر آنها با تألیفات ذیقیمت خود در آسمان ادب و فرهنگ ایران خوش درخشیدند.
نام عدهای از این نامآوران از سال ۱۳۱۷ (سال افتتاح دبیرستان) تا سال ۱۳۳۳ به ترتیب حروف الفبا عبارت است از:
۱ـ غلامحسین آلیاسین (دبیر و رئیس دبیرستان) ۲ـ دکتر غلامعلی اخروی (دبیر و رئیس فرهنگ) ۳ـ دکتر محمد امین ریاحی ۴ـ سیداحمد توکل (دبیر و رئیس دبیرستان حکمت) ۵ـ شهید آیتالله دکتر محمد حسینی بهشتی ۶ـ مرتضی جوادی ۷ـ دکتر عباس حرّی (دبیر و بنیانگذار مؤسسه ملی زبان) ۸ـ رضا جزّی ۹ـ جواد رهنما (دبیر و رئیس فرهنگ) ۱۰ـ دکتر مهدی خاتمی ۱۱ـ اکبر راد افشار ۱۲ـ دکتر حسن سادات ناصری ۱۳ـ ذکریا سردشتی ۱۴ـ علیاکبر شهابی (دبیر و رئیس فرهنگ) ۱۵ـ دکتر محمد هادی شفیعیها (دبیر و رئیس فرهنگ) ۱۶ـ استاد علیاصغر فقیهی (دبیر و رئیس دبیرستان) ۱۷ـ دکتر بهرام فرهوشی ۱۸ـ دکتر حسین کریمان ۱۹ـ دکتر سیدمحمد غروی ۲۰ـ دکتر ابوالفضل مصفا ۲۱ـ محمدحسین مشایخ فریدنی (دبیر و رئیس فرهنگ) ۲۲ـ دکتر امیرحسن یزدگردی.
برخی از اسناد مربوط به فعالیت آموزشی شهید بهشتی در این دبیرستان به شرح ذیل است: